Τι πρέπει να γνωρίζετε για το κοχλιακό εμφύτευμα σε παιδιά

Η επικοινωνία του ανθρώπου στο περιβάλλον είναι αποτέλεσμα της λειτουργίας των αισθήσεων του. Πλήρης και οριστική απώλεια της ακοής δημιουργεί σοβαρά ψυχολογικά και κοινωνικά προβλήματα, ενώ συγγενής έλλειψη ακοής οδηγεί στην κωφαλαλία. Η πρόοδος της επιστήμης κατόρθωσε είτε με την εφαρμογή νέων χειρουργικών επεμβάσεων (τυμπανοπλαστικές) είτε με ακουστικά βαρηκοΐας σε πλήθος περιπτώσεων να επαναφέρει την ακοή ικανοποιητικά (Tos, 1995, Δανιηλίδης & Κυριαφίνης, 2002). Παρέμειναν όμως εκείνες οι περιπτώσεις, οι οποίες λόγω μεγάλης βλάβης ή πλήρους καταστροφής του οργάνου της ακοής, του κοχλία, ήταν αδύνατον να αναταχθούν καταδικάζοντας τους ανθρώπους αυτούς να ζουν στο κόσμο της πλήρους σιωπής μέχρις ότου η πρόοδος της τεχνολογίας και ιδιαίτερα της βιοηλεκτρονικής το 1960 επέτρεψε στον αμερικανό επιστήμονα William House την πρακτική εφαρμογή του κοχλιακού εμφυτεύματος με χειρουργική επέμβαση (House, 1976 στο Δανιηλίδης & Κυριαφίνης, 2002) . Το κοχλιακό εμφύτευμα είναι ένα τεχνητό όργανο-συσκευή η οποία αντικαθιστά τον κοχλία με ένα ηλεκτρονικό σύστημα που διεγείρει ηλεκτρικά τις εναπομείνασες αποπλήξεις του ακουστικού νεύρου. Η ιδέα του ερεθισμού του ακουστικού νεύρου με ηλεκτρικό ρεύμα δεν είναι καινούρια. Αναφέρεται ότι πρώτος το 1770 ο Alessandro Volta επιχείρησε να ερεθίσει ηλεκτρικά το σύστημα ακοής. Όμως τα μεγάλα βήματα έγιναν περί το 1930 με δύο σημαντικές ανακαλύψεις: πρώτον ότι η διοχέτευση διαμορφωμένου εναλλασσόμενου ρεύματος κοντά στο αυτί δημιουργεί αίσθημα ακοής και δεύτερον ότι ο κοχλίας δηλ. το όργανο του Corti λειτουργεί ως μετατροπέας της μηχανικής ακουστικής ενέργειας σε βιοηλεκτρική.

 

 

Τι είναι το κοχλιακό εμφύτευμα;

Το κοχλιακό εμφύτευμα είναι μια ηλεκτρονική συσκευή, η οποία αντικαθιστά όλο το σύστημα της ακοής (κυρίως τα αισθητικά τριχωτά κύτταρα του οργάνου του Corti, στο κοχλία) και μετατρέπει την μηχανική ηχητική ενέργεια σε ηλεκτρικά σήματα που μπορούν να φτάσουν με τη βοήθεια ηλεκτροδίων στο κοχλιακό νεύρο, τα οποία τοποθετούνται εκεί κατόπιν λεπτής χειρουργικής επέμβασης, σε ασθενείς με βαρηκοΐα στα όρια της κώφωσης ή κώφωση. Πρόκειται δηλαδή, για ένα βιονικό αυτί, το οποίο προσομοιάζει του φυσιολογικού.

 

Η σημερινή μορφή του κοχλιακού εμφυτεύματος αποτελείται από δύο τμήματα: το εξωτερικό και το εσωτερικό.

 

Πρώιμη παρέμβαση και πρώιμη εμφύτευση  

 

Παιδιά που έχουν φυσιολογική ακοή αναπτύσσουν την προφορική γλώσσα με το άκουσμα και την μίμηση της προφορικής γλώσσας του περιβάλλοντος τους. Ένα παιδί με απώλεια ακοής δεν έχει αυτή την δυνατότητα. Είναι πλέον ευρέως γνωστό, ότι η έγκαιρη διάγνωση μιας απώλειας ακοής σε συνδυασμό με μια κατάλληλη αντιμετώπιση μπορεί να βελτιώσει τις προφορικές γλωσσικές ικανότητες αυτών των παιδιών. Η ηλικία των 6 μηνών είναι μια κρίσιμη χρονική στιγμή στη γλωσσική ανάπτυξη. Τα παιδιά με απώλεια ακοής που αντιμετωπίζονται θεραπευτικά περίπου σε αυτή την ηλικία, επιτυγχάνουν σημαντικά καλύτερη γλωσσική ανάπτυξη από εκείνα στα οποία η διάγνωση γίνεται μετά τους 6 πρώτους μήνες ζωής.

 

Η πρώιμη παρέμβαση σε παιδιά με απώλεια ακοής τους προσφέρει τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα στην ομιλία και στην γλώσσα γιατί επιτρέπει να χρησιμοποιηθούν κανονικές αναπτυξιακές μέθοδοι, μέσα στο κανονικό χρονικό πλαίσιο ανάπτυξης. Η ανιχνευτική εξέταση της ακοής των νεογνών έχει επιτρέψει την έγκαιρη διάγνωση της βαρηκοΐας-κώφωσης. Αυτό σε συνδυασμό με την αυξανόμενη παιδική κοχλιακή εμφύτευση, σημαίνει ότι περισσότερα μικρά παιδιά βιώνουν τα οφέλη της πρώιμης παρέμβασης.

 

Στην πλειονότητα των κλινικών στις οποίες γίνονται κοχλιακές εμφυτεύσεις, θεωρείται απαραίτητη μετά την κοχλιακή εμφύτευση μια συστηματική λογοθεραπευτική παρέμβαση. Η εκκίνησή της τοποθετείται κατά την ενεργοποίηση του επεξεργαστή ομιλίας και περιλαμβάνει τη συμμετοχή στις εξατομικευμένες ρυθμίσεις του επεξεργαστή ομιλίας, καθώς και συστηματική εξάσκηση ακοής και ομιλίας.

 

Στόχος της λογοθεραπείας είναι ο ασθενής να χρησιμοποιεί και να εκμεταλλεύεται με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τα πλεονεκτήματα που του προσφέρει το κοχλιακό εμφύτευμα. Η λογοθεραπεία αποτελείται από την περίοδο προετοιμασίας και τους τομείς της  αντίληψης του λόγου και των ήχων του περιβάλλοντος, τη κατανόησης λόγου, της άρθρωσης, της φώνησης, του διαλόγου και της μετάδοσης πληροφοριών στον συνομιλητή. Στόχος είναι η συνειδητοποίηση και εντατικοποίηση της οπτικής και απτικής αντίληψης έτσι ώστε αυτοί οι τομείς στη διάρκεια της θεραπείας να είναι αρωγοί της ακουστικής αντίληψης.

 

Η ιστορία του Δερβίση Μάριου, του παιδιού που κατάφερε να χρησιμοποιήσει την ομιλία του με τη συμβολή του Θεραπευτηρίου Νόημα

 

Ο Δερβίσης Μάριος σε βρεφική ηλικία διαγνώστηκε με αμφοτερόπλευρη νευροαισθητήρια βαρηκοΐα σοβαρού βαθμού και κρίθηκε κατάλληλος υποψήφιος για κοχλιακή εμφύτευση. Τέσσερις  μήνες πριν την ενεργοποίηση του 1^ου εμφυτεύματος, ο Μάριος ξεκίνησε συνεδρίες λογοθεραπείας στο θεραπευτήριό μας. Το 1^ο κοχλιακό εμφύτευμα τοποθετήθηκε σε ηλικία 9 μηνών και το 2^ο σε ηλικία 1½ ετών περίπου. Οι αρχικοί μας στόχοι ήταν η διαφοροποίηση και η ακριβή ανάλυση ακουστικών ερεθισμάτων, η κατάκτηση της καλύτερης ακουστικής αντίληψης και διάκρισης, ανάπτυξη του αιθουσαίου συστήματος, οι δεξιότητες κοινωνικής αλληλεπίδρασης, η ενίσχυση της μίμησης και κατανόησης του λόγου με στόχο την ανάπτυξη και κατανόηση της ομιλίας. Ο Μάριος σήμερα, με τα οφέλη της πρώιμης παρέμβασης και της πρώιμης εμφύτευσης, είναι σε θέση να χρησιμοποιεί την ομιλία για να εκφράσει τις ανάγκες του όπως κάθε παιδί της ηλικίας του. (δείτε το σχετικό βίντεο)

 

της Λογοθεραπεύτριας, Αντωνίας Παπαδημητρίου

 

Βιβλιογραφία

Κοχλιακά εμφυτεύματα, Γεώργιος Α. Βελεγράκης, επιστημονικές εκδόσεις Παρισιάνου Α.Ε., 2002

Κοχλιακά εμφυτεύματα, Βασικές Αρχές και προσωπική εμπειρία, Αριστείδης Αθανασιάδης-Σισμάνης, Ιωάννης Αηδόνης, Suzanne Hasenstab, Παρισιάνου Α.Ε.,2005

Συμπτώματα και διάγνωσις εις την ωτορινολαρυγγολογία. Εκδόσεις Αδελφών Γ. Βλάσση, 1^η έκδοση Θεσσαλονίκη 97-116

Οδηγός σχεδιασμού λογοθεραπευτικής παρέμβασης, Arthur E. Jongsma, Jr., Series Editor, εκδόσεις ρόδων, θεσσαλονίκη 2012