2310 558165 info@noimatherapy.gr

Τι είναι η Τυπική Γλωσσική Ανάπτυξη

NOHMA 

BLOG

Η γλωσσική ανάπτυξη είναι ένα από τα δυσκολότερα έργα του ανθρώπου. Είναι πολυπαραγοντική και επηρεάζει την λειτουργικότητα του ατόμου στην καθημερινότητά του. Χαρακτηρίζεται από σημαντικά ορόσημα που όταν δεν κατακτώνται προβληματίζουν τους γονείς και τους στρέφουν στην αναζήτηση βοήθειας και υποστήριξης από κάποιον λογοθεραπευτή.

 

Μέσα από τη γλώσσα ο άνθρωπος σκέφτεται. Μέσα από την επικοινωνία μοιράζεται. Μέσα από την κοινωνικότητα συνάπτει σχέσεις.  Μέσα από την κοινωνικοποίηση προσαρμόζεται στη κοινωνία και μέσα από το παιχνίδι μαθαίνει και δημιουργεί.  

 

Ας το πάρουμε από την αρχή, από τη πολύ μικρή βρεφική ηλικία που είναι η βάση ολόκληρης της γλωσσικής ανάπτυξης. Ο άνθρωπος γεννιέται με την ικανότητα προσαρμογής και αντιλαμβάνεται ότι το σημαντικότερο σε αυτό τον κόσμο είναι ο άνθρωπος. Αυτή η ικανότητα είναι έμφυτη και αυθόρμητη.

 

Οι μηχανισμοί που την σηματοδοτούν είναι:

  • η βλεμματική επαφή
  • το κοινωνικό χαμόγελο
  • η εναλλαγή σειράς ανάμεσα στο βρέφος και την ανταπόκριση της μητέρας

 

Το βρέφος ενδογενώς γνωρίζει ότι πρέπει να εστιάσει τη προσοχή του στο πρόσωπο και τη φωνή του ενήλικα. Το βρέφος δημιουργεί τυχαίες φωνοποιήσεις από τη στοματική του κοιλότητα, κουνάει χεράκια και ποδαράκια και η μαμά ανταποκρίνεται στις πρωτοβουλίες του απαντώντας. Το βρέφος και η μητέρα αλληλεπιδρούν δημιουργώντας ένα ισχυρό πλαίσιο πρωτοσυζήτησης με ενεργή και κοινή συμμετοχή και από τους δύο. Αυτό το πλαίσιο χαρακτηρίζεται από ασφάλεια, συναίσθημα αγάπης και αποδοχής που διασφαλίζουν την πρωτοβουλία του βρέφους, τις πρωτότυπες ιδέες και την ανταπόκρισή του απέναντι στον ενήλικα.

 

Μέσα σε αυτό το κοινά συμφωνημένο και ασφαλές πλαίσιο το βρέφος παρατηρεί, προσέχει και μιμείται. Μεγαλώνοντας το  μωρό, αυτές οι ευκαιρίες αυξάνονται χτίζοντας τις κοινωνικές και επικοινωνιακές δεξιότητες. Οι επιθυμίες και οι ανάγκες ανοίγουν σε ευρύτερο πλαίσιο και η μητέρα απαντάει στις πρωτοβουλίες του μωρού με λεκτικά πρότυπα, ενώ αρχίζει να κατανοεί ότι όλα έχουν ένα όνομα. Έχοντας ως μοντέλο τον ενήλικα και μέσα από την επανάληψη το παιδί μαθαίνει.

 

Η κινητική ανάπτυξη του βρέφους θα το βοηθήσει να εξερευνήσει  και να γνωρίσει το περιβάλλον μέσα από τις αισθήσεις παίρνοντας νόημα και σημασία από τον ενήλικα.

 

Το μωρό χτίζει και συνδέει το λεξιλόγιo του σε αντιληπτικό επίπεδο και γύρω στους 9 μήνες θα μεταβεί στη λειτουργική χρήση των αντικειμένων. Σε αυτό το στάδιο, γύρω στο πρώτο χρόνο της ζωής του, θα εμφανιστούν οι πρώτες λέξεις. 

 

Στους επόμενους μήνες το παιδί θα αρχίσει να αναπαριστά στο παιχνίδι του δράσεις του εαυτού του( π.χ. κάνει ότι τρώει/πίνει) και σε αυτό το στάδιο θα αρχίσει να φτιάχνει μικρές φράσεις που περιέχουν ουσιαστικά, ενώ στη συνέχεια θα εμφανιστούν οι πρώτες ενέργειες ( ρήματα). Οι φράσεις του περιέχουν ένα ηχηρό και σημαντικό μήνυμα που αναφέρεται σε όλο το πλαίσιο.

 

Το παιδί προσλαμβάνει εμπειρίες από το περιβάλλον και τις εισάγει στο γνωστικό του σύστημα με τη μορφή νοητικών αναπαραστάσεων, οι οποίες επεξεργάζονται, οργανώνονται και ταξινομούνται με σκοπό να γίνουν σταθερές δομές γνώσεων. Αυτές οι αναπαραστάσεις μεταφέρονται στο παιχνίδι το οποίο γίνεται όλο και πιο σύνθετο. Στα δύο έτη το παιδί είναι ικανό να φτιάχνει μικρές φράσεις 3 – 4 λέξεων οι οποίες διέπονται από συντακτικούς και μορφολογικούς κανόνες της γλώσσας.

glwssikh anaptyksh

Μετά τα 2 έτη το παιχνίδι χαρακτηρίζεται από συνθετότερη σκέψη με πλούσιες ιδέες και αυτή η μεταφορά γίνεται και στη γλώσσα. Το λεξιλόγιο και η ικανότητα του παιδιού να χειρίζεται τη γλώσσα αυξάνονται.

Την εμφάνισή της θα κάνει η ικανότητα του παιδιού να υποκαθιστά τα αντικείμενα με άλλα για να ικανοποιήσει το σκοπό το του παιχνιδιού του     ( π.χ. η μπανάνα γίνεται τηλέφωνο). Θα αρχίσουν τα αντικείμενα να έχουν λιγότερη σημασία και το παιχνίδι όλο και πιο νοερό φτάνοντας τελικά σε φανταστικό επίπεδο.

 

Εφόσον το παιδί είναι ικανό να παίξει φανταστικά, φτιάχνει το πρώτο του αφήγημα, αρχίζει να λέει ιστορίες μέσα από το παιχνίδι του  και να μαθαίνει κοινωνικούς κανόνες, να είναι δημιουργικό, να σκέφτεται , να εξάγει συμπεράσματα να επιλύει προβλήματα, να χειρίζεται τη γλώσσα, να αντιλαμβάνεται τη θέση του άλλου, δεξιότητες  μεγάλης σημασίας για τη συζήτηση, την επικοινωνία, το μοίρασμα ιδεών.

 

Μέχρι τα 6 έτη το παιδί έχει ολοκληρώσει το γλωσσικό του σύστημα σε όλα τα επίπεδα. Έχει κατακτήσει όλα τα φωνήματα, χρησιμοποιεί συντακτικούς και γραμματικούς κανόνες, το λεξιλόγιό του είναι επαρκώς ανεπτυγμένο για να μεταφέρει εύστοχα μηνύματα, γνωρίζει κοινωνικούς κανόνες, έχει δεξιότητες συζήτησης τις οποίες μαθαίνει και χρησιμοποιεί από βρέφος.

Μετά τα 6 έτη το παιδί κατακτά ανώτερες γνωστικές δεξιότητες όπως να διαπραγματεύεται, να κάνει χιούμορ, να επεξηγεί και να υπονοεί. Σε αυτό το στάδιο θα μπει στη σχολική βαθμίδα που προσφέρει ακαδημαϊκές γνώσεις. Εφόσον η γλωσσική ανάπτυξη έχει ολοκληρωθεί το παιδί θα είναι ικανό να μεταφέρει το προφορικό λόγο σε γραπτό ( γραφή και ανάγνωση).

 

Εν κατακλείδι, η σημαντικότητα της ανάπτυξης της γλώσσας είναι μη αμφισβητήσιμη καθώς ξεκινάει με έναρξη της ζωής και διέπει τη ζωή του ανθρώπου σε όλο το εύρος της. Η δε αναγκαιότητα αναζήτησης βοήθειας σε περιπτώσεις  παρέκκλισης της τυπικής  ανάπτυξης έχει τεράστια σημασία για την ζωή του ατόμου.

 

Λογοθεραπεύτρια, Πατρούμπα Ειρήνη