ΣΧΟΛΙΚΗ ΑΡΝΗΣΗ

Το να αρνείται ένα παιδί την παρακολούθηση του σχολείου είναι μια ιδιαίτερα αγχωτική κατάσταση για τους γονείς. Μπορεί κάλλιστα να δημιουργήσει βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στην κοινωνική , συναισθηματική και εκπαιδευτική ανάπτυξη των παιδιών.
Τα συμπτώματα της σχολικής άρνησης είναι βαθμιαία. Συνήθως ξεκινούν μετά από διακοπές ή ασθένεια. Μπορεί να προκληθεί από διάφορα γεγονότα στο σπίτι που δημιούργησαν υψηλά επίπεδα στρες στο παιδί ή από το σχολείο. Το διαζύγιο των γονέων, μια ξαφνική ασθένεια, ένας αναπάντεχος θάνατος στην οικογένεια, η αδελφική αντιζηλία , είναι κάποια από τα γεγονότα που ίσως προκαλέσουν σχολική φοβία. Επίσης, στο σχολικό περιβάλλον η άρνηση μπορεί να είναι αποτέλεσμα εκφοβισμού από άλλα παιδιά (bulling), βίας, δυσκολίας με τα σχολικά μαθήματα, άγχους για τα διαγωνίσματα.
Το παιδί άλλοτε μπορεί να φοβάται να βρεθεί στο χώρο του σχολείου και άλλοτε να ανησυχεί για τα μέλη της οικογένειας και να μη θέλει να τα αποχωριστεί ( άγχος αποχωρισμού).
Τα συμπτώματα είναι: συμπεριφορά φοβίας , ξεσπάσματα θυμού, κλάματα, συμπτώματα πανικού, απειλές του παιδιού ότι θα κάνει κακό στον εαυτό του, σωματικές εκδηλώσεις (πονόκοιλος, πονόλαιμος, πονοκέφαλος ).
Η άρνηση του παιδιού να παρακολουθήσει το σχολείο σίγουρα έχει επιπτώσεις . Όσο περισσότερο καιρό παραμένει εκτός του σχολικού χώρου, τόσο δυσκολότερο είναι να επιστρέψει. Δημιουργούνται μαθησιακά κενά τα οποία καλύπτονται δύσκολα και το παιδί αυξάνει τον αρνητισμό του απέναντι στο σχολείο , αποκτώντας αισθήματα αναξιότητας. Επιπρόσθετα, απομονώνεται από τους συμμαθητές του , δημιουργούνται προβλήματα επικοινωνίας και ζει εγκλωβισμένο στις φοβίες του. Ξεκινάει ουσιαστικά ένας φαύλος κύκλος όπου μία δυσκολία φέρνει μία άλλη και ούτως καθ εξής. Για το λόγο αυτό οι γονείς πρέπει να αποφεύγουν να κρατάνε τα παιδιά στο σπίτι όταν δεν υπάρχει σαφής λόγος. Ακόμη και αν αυτό γίνει μια φορά , μη συνοδεύσουν την παραμονή του παιδιού με τη χρήση τηλεόρασης, υπολογιστή και ηλεκτρονικών παιχνιδιών.
Επίσης, να βεβαιωθούν, ότι θα ενημερωθεί και θα μελετήσει τα μαθήματα της ημέρας που απουσίαζε. Καλό είναι να παρατηρούν προσεκτικά τη συμπεριφορά του παιδιού τους , να ακούσουν τις ανησυχίες και τους φόβους που τους προκαλεί το σχολείο. Να κερδίσουν την εμπιστοσύνη του για να εκμυστηρευτεί αυτά που το ανησυχούν. Καλό είναι οι γονείς να μην υποτιμούν τις ανασφάλειες των παιδιών αλλά ούτε και να φτάσουν στο σημείο να τα κάνουν να νιώθουν ότι δεν μπορούν να κάνουν τίποτα. Οι γονείς οφείλουν να υποστηρίξουν τα παιδιά όχι όμως και να τα κάνουν να νιώθουν ανήμπορα. Ακόμη καλό είναι να μην αφήσουμε πολλά άτομα να εμπλακούν σε αυτή την δυσκολία του παιδιού μας.  Όταν υπάρχει ένταση μέσα στην οικογένεια πολύ συχνά εμπλέκονται και άλλοι συγγενείς με αποτέλεσμα να έχουμε αργότερα να αντιμετωπίσουμε και τους άλλους και όχι μόνο τη δυσκολία του παιδιού μας. Δεν χρειάζεται να κοινοποιήσουμε σε όλο τον κοινωνικό μας περίγυρο τι συμβαίνει στο παιδί μας ούτε να είναι το μόνιμο θέμα για συζήτηση. Αυτό θα έχει σαν αποτέλεσμα να αυξηθεί το άγχος και η ένταση και να μεγεθυνθεί η δυσκολία.
Οφείλουμε  να ασχοληθούμε  άμεσα, ως το βαθμό που χρειάζεται και αν η κατάσταση συνεχίζει και οι χειρισμοί μας δεν έχουν πλέον αποτέλεσμα να απευθυνθούμε στους ειδικούς ( υπηρεσίες ψυχικής υγείας).
Οι εκπαιδευτικοί από την πλευρά τους οφείλουν να δημιουργήσουν ένα ασφαλές περιβάλλον για όλους τους μαθητές ,ανεξαιρέτως. Να ελέγχουν τις τάσεις εξουσίας και επικράτησης μεταξύ των μαθητών ώστε να περιοριστεί ο σχολικός εκφοβισμός . Επίσης, μπορούν να χτίσουν υγιείς σχέσεις με τους μαθητές του, να συζητά μαζί τους, να επικοινωνούν ουσιαστικά αλλά και να διατηρεί συνεχή επαφή με τους γονείς . Μπορεί να συζητά με τους μαθητές για ποιους λόγους πρέπει να παρακολουθεί κανείς το σχολείο και να ενισχύει το κίνητρό τους. Να διασφαλίζει την επιτυχία των μαθητών στα πλαίσια της σχολικής τάξης που δύναται. Να απασχολούν ενεργητικά τους μαθητές στην τάξη και να μετατρέπουν τη μάθηση ευχάριστη διαδικασία.
Χριστοδουλάκη Ιωάννα, Ψυχολόγος
MSc Ειδικής Αγωγής